2010 Uğurlarım
Cocuk Disiplini
Cocuk Disiplini
Çocuk disiplininde temel ilkeler Çocuklar herzaman bizim istediğimiz şeyleri yapmazlar. Bu nedenle anne-babalar olarak çocuklar yanlış davranışlarda bulunduklarında nasıl bir tepki göstereceğimizi önceden belirlememiz gerekir. Çocukların doğru davranışları öğrenebilmeleri için kurallara ve beklentilere ihtiyaçları vardır. Kural koymak, sınırları belirlemek ve çocuğun belirli konularda kendisinden ne beklendiğini bilmesini sağlamak çocuğun bir ihtiyacını karşılamaktır.
Sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak yeterli değil Anne-babaların görevi çocukların sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak değildir. Aynı zamanda sosyal hayat içerisinde başarılı, mutlu ve üretken birer insan olarak yer almalarını sağlayacak davranış becerilerini geliştirme ihtiyaçlarını karşılamalıdırlar. Bütün çocuklar, doğru davranmayı öğrenmelerine yardımcı olacak kural ve beklentilere ihtiyacı vardır.
Bu kuralları çocuğumuza nasıl öğretebiliriz?
Çocuğumuz kurallara uymadığında ne yapmalıyız? İlk olarak eşler nasıl bir disiplin uygulayacakları konusunda aralarında konuşmalı ve kuralları belirlemelidirler. Disiplinin yanlış davranışları cezalandırmak değil, doğru davranışları öğretmek olarak görülmesi çok önemlidir. Kurallara uymayı öğrenmek çocuğun güvenlik içinde kalmasını ve doğru ile yanlış arasındaki farkı öğrenmesini sağlar. Anne-babalar kuralları belirledikten sonra çocuğa bu kuralların ihlal edilmesinin yol açacağı sonuçları anlatmalıdırlar. Kuralları ihlal etmenin sonuçlarını ve kurallara uymanın ödüllerinin ne olacağını anne-baba ile çocuk birlikte belirlemelidir. Anne-babalar çocuğun kurallara uymasını, doğru ve güzel davranışlarını görmeye gayret etmeli ve bunlar için çocuğu takdir ederek olumlu pekiştirme ve destek sağlamalıdır. Ayrıca çocuk bir kuralı ihlal ettiğinde, anne-babalar buna uygun sonucu mutlaka uygulamalıdırlar. Tutarlılık ve önceden tahmin edilebilirlik disiplinin temel taşlarıdır. Takdir etmek ise öğrenmenin en güçlü pekiştiricisidir. Çocuklar yaşayarak öğrenirler Yanlış davranışlarının makul bazı sonuçları olduğunu bilmek, yaptıklarından sorumlu olduklarını, öz saygılarını zedelemeden öğretir. Örneğin çocuklar aralarında televizyon için kavga ediyorlarsa, televizyonu kapatın. Çocuk sütünü masaya dökerse, masayı çocuğa temizletin. Eve geç dönen ergenlik dönemindeki çocuk ise ertesi gün yorgun olacak ve bu davranışının doğal sonuçlarını görecektir. Etkili olabilen bir diğer sonuç tipi de belli bir ayrıcalığın askıya alınması veya ertelenmesi olmaktadır. Örneğin çocuk bisiklet ile gitmesine izin verilen yerlerin dışına çıktıysa bir süre bisikleti kullanmasına izin verilmez. Ya da çocuk kendisine düşen ev işlerini yapmadıysa, örneğin akşam arkadaşını davet etmek ya da bir film kiralamak gibi özel bir başka şeyi de yapamaz. Etkin bir disiplin için bazı ipuçları: Çocuğunuzun yaşı ve gelişim düzeyinin sınırlamaları içerisinde doğru şeyi yapacağına güvenin İstediğiniz şeyin makul bir şey olduğundan emin olun Başka biri sizi eleştirirken sizinle nasıl konuşmasını istiyorsanız, siz de çocuğunuzla o şekilde konuşun. İsim takma, bağırma veya saygısız tutumlara başvurmayın. İstediğiniz şey net olsun. Ciddi ve spesifik olun. Genel, birçok boyutu olan, kafa karıştırıcı şeyleri talep etmeyin. Bunun yerinde belirli, somut ve net taleplerde bulunun. Olumlu davranışlar için model oluşturun.
"Yaptığımı değil söylediğimi yap" mantığının işe yaradığı söylenemez. Çocuğunuzun sosyal becerilerinin gelişmesine yardımcı olacak müzakere olanağına ve esnekliğe izin verin. Çocuğunuzun davranışlarının sonuçlarını yaşaya Sizin belirlediğiniz sonuçlar mümkün olduğunca çabuk uygulanmalı ve mutlaka bu sonucun ihlal edilen kuralla mantıklı bir ilişkisi olmalı ve süresi yeniden olumlu davranışlarını vurgulamaya başlayabileceğiniz ölçüde kısa olmalı. Sonuçlar duruma ve çocuğun yaşına göre adil ve uygun olmalıdır.
